Men gan cao khi các chỉ số men gan vượt mức bình thường. Phần lớn nguyên nhân do tế bào gan bị tổn thương do virus, rượu bia, dùng thuốc… Ngay khi phát hiện bệnh bạn cần có những biện pháp điều trị càng sớm càng tốt, nếu để kéo dài gây nguy hiểm tới tính mạng. Bên cạnh đó, cần xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh nhằm cải thiện tình trạng bệnh. Dưới đây là những thực phẩm nên và không nên ăn cho người bệnh men gan cao, cùng tham khảo nhé.
Thông tin chi tiết: Men gan cao là gì?
Người bị men gan cao nên ăn?
Không chỉ giúp cung cấp những dưỡng chất và năng lượng cần thiết cho cơ thể, một số loại thực phẩm còn có khả năng hồi phục, tái tạo mô gan, hỗ trợ thanh nhiệt, giải độc và tăng cường sức khỏe của cơ thể. Khi bị men gan tăng cao, bạn nên ưu tiên bổ sung các nhóm thực phẩm lành mạnh này để tăng cường chức năng và điều hòa men gan.
Rau xanh
Rau xanh được biết đến là thực phẩm tốt đối với sức khỏe con người. Nhóm thực phẩm này cung cấp cho cơ thể vitamin, khoáng chất cũng như lượng nước dồi dào. Bên cạnh đó, nó còn giúp kích thích hoạt động tiêu hóa, giảm táo bón, tăng cường chức năng miễn dịch và ức chế quá trình oxy hóa của cơ thể.
Ngoài ra, rau xanh còn có tác dụng chuyển hóa chất béo, làm giảm nồng độ cholesterol trong máu, hỗ trợ làm giảm lượng mỡ dự trữ tại gan. Bổ sung rau xanh vào chế độ ăn uống hàng ngày còn giúp cải thiện một số triệu chứng do các bệnh về gan gây ra như đau bụng, đầy hơi, chướng bụng, ăn uống khó tiêu,…
Các chất chống oxy hóa trong rau xanh như quercetin, flavonoid, beta-carotene, vitamin E và C kích thích ản sinh enzyme ở gan, tăng đào thải độc tố thông qua đường tiểu, hỗ trợ quá trình chuyển hóa ở gan. Bởi vậy mà người bị men gan cao không nên bỏ qua loại thực phẩm này, hãy bổ sung vào thực đơn ăn uống hàng ngày của bạn. Một số loại rau xanh tốt cho sức khỏe như:
- Rau bina
- Súp lơ xanh.
- Cải xoăn.
- Bắp cải…
Rau củ giàu chất chống oxy hóa
Bên cạnh rau xanh, người bệnh men gan cao nên bổ sung một số loại rau củ có chứa nhiều chất chống oxy hóa vào chế độ dinh dưỡng hàng ngày. Theo kết quả của các nghiên cứu cho thấy, hợp chất oxy hóa trong các loại thực vật có tác dụng làm chậm thoái hóa mô gan, ức chế quá trình xơ hóa, tăng cường thải độc, làm mát gan và cải thiện sức khỏe tổng thể.
Bạn có thể tham khảo một số loại rau củ giàu chất chống oxy hóa sau đây:
Củ cải đỏ: Trong củ cải đỏ có chứa hợp chất vulgaxanthin và betanin có khả năng chống oxy hóa mạnh, giúp giải độc, chống viêm và tốt cho hệ thần kinh. Các hợp chất này còn được chứng minh có khả năng ngăn ngừa ung thư như ung thư gan, ruột kết, vú và tuyến tiền liệt.
Cà rốt: Nhờ chứa dinh dưỡng đa dạng mà cà rốt được nhiều chuyên gia khuyến khích bổ sung và chế độ ăn uống của những người mắc bệnh lý về gan. Vitamin E, vitamin A, vitamin C, lutein, beta-carotene, selenium,… có chứa trong cà rốt có thể tăng chuyển hóa chất béo và kiểm soát nồng độ cholesterol trong máu. Xantofin và lucopen có trong cà rốt giúp giải độc, thanh lọc gan và kích thích tiêu hóa hiệu quả. Tuy nhiên, đừng vì những tác dụng của nó với sức khỏe mà bổ sung quá nhiều nhé. Bởi lượng carotene trong thực phẩm này có thể ứ đọng ở gan và ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.
Củ dền: Tìm thấy chất chống oxy hóa acid alpha lipoic trong củ dền giúp tăng oxy lên não, làm chậm quá trình lão hóa, chống viêm đồng thời tăng khả năng hấp thu mỡ. Bổ sung thức ăn này vào chế độ ăn uống hàng ngày giúp hỗ trợ hoạt động chuyển hóa ở gan, tiêu trừ gốc tự do, giảm viêm và ngăn ngừa hoại tử nhu mô gan.
Khoai lang: Không chỉ là thực phẩm được nhiều người yêu thích, khoai lang còn chứa vô số dưỡng chất tốt cho sức khỏe. Đây là nguồn cung cấp vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa dồi dào. Các hợp chất như beta-carotene, mangan, vitamin C, vitamin E, anthocyanin,… có tác dụng tăng cường sức khỏe, phòng ngừa lão hóa, hỗ trợ hoạt động chuyển hóa tại gan. Các hợp chất chống oxy hóa có trong khoai lang còn có tác dụng giảm viêm, ngăn chặn quá trình thoái hóa tế bào.
Ngoài ra, còn một số loại củ khác cũng tốt cho sức khỏe người bệnh như củ hành tây, khoai tây, củ cải trắng… hỗ trợ điều hòa men gan và tăng cường sức khỏe.
Thực phẩm giàu Omega – 3
Một chế độ ăn uống giàu axit béo omega – 3 được khuyến khích làm giảm mức men gan. Không chỉ mang lại lợi ích đối với tim mạch và não bộ, omega 3 còn được chứng minh có hiệu quả chống viêm, tăng cường khả năng miễn dịch và bảo vệ tế bào gan hiệu quả. Chính vì vậy, người bệnh có vấn đề về gan như men gan cao, viêm gan, xơ gan có thể bổ sung axit béo không no qua các thực phẩm như:
- Cá hồi
- Cá thu
- Cá trích
- Cá ngừ…
Các loại quả hạch
Các loại quả hạch như quả óc chó, hạnh nhân, hạt điều, hạt mắc ca, hạt phỉ… đều cung cấp lượng chất béo lành mạnh. Lượng chất béo có trong nhóm thực phẩm này dễ chuyển hóa hơn so với chất béo từ động vật, giúp cung cấp nguồn năng lượng dồi dào cho cơ thể.
Kết quả của nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, bổ sung các loại quả hạch vào chế độ ăn giúp giảm thiểu khối lượng thực phẩm trong mỗi bữa ăn, kiểm soát cân nặng và hỗ trợ giảm cân đối với người béo phì. Mà nhiều người đã biết, béo phì là yếu tố thuận lợi khiến gan men tăng cao và cao huyết áp.
Thực phẩm giàu vitamin C
Thực phẩm giàu vitamin C mang lại vô số lợi ích đối với sức khỏe. Vitamin C là chất chống oxy hóa tuyệt vời, giúp cải thiện hệ miễn dịch và tăng cường sức khỏe. Do đó, nhóm thực phẩm giàu vitamin C được khuyến khích bổ sung vào thực đơn của người men gan cao do nhiễm siêu vi.
Bên cạnh đó, vitamin C còn có tác dụng làm giảm triệu chứng do tăng men gan như cơ thể mệt mỏi, ăn uống kém, đau nhức khớp, khó ngủ, mất ngủ… Để tăng tốc độ phục hồi mô gan bị tổn thương, điều hòa men gan và cải thiện sức khỏe tổng thể, người bệnh nên bổ sung các loại thực phẩm giàu vitamin C như cam, quýt, bưởi, cà chua, ổi, dâu tây, ớt chuông, sơ ri, đu đủ, súp lơ…
Uống đủ nước
Nước có vai trò quan trọng đối với mọi hoạt động trong cơ thể, đặc biệt là người men gan cao. Hãy bổ sung đủ 2 – 2,5 lít nước mỗi ngày. Thói quen này không chỉ giúp bù chất lỏng, cân bằng điện giải mà còn hỗ trợ thanh lọc độc tố, kiểm soát cholesterol trong cơ thể. Uống nhiều nước còn thúc đẩy quá trình trao đổi chất, giảm tích tụ độc tố ở gan, điều hòa nhu động ruột hiệu quả. Bạn có thể uống nước chanh pha loãng hoặc nước ép từ các loại trái cây, rau củ tươi nhằm tăng hiệu quả điều hòa men gan.
Xem thêm chi tiết: Đồ uống cho người men gan cao
Thức ăn giàu axit folic
Axit folic là một dạng vitamin B9 được tìm thấy trong các chất bổ sung hoặc trong một số thực phẩm (ở dạng tự nhiên như folate). Axit folic cần thiết cho việc sản xuất, tăng trưởng và chức năng của các tế bào hồng cầu. Nếu cơ thể thiếu hụt loại axit này có thể khiến mức ALT cao hơn. Bạn nên ăn các thực phẩm có chứa nhiều folate như:
- Các loại rau có lá màu xanh đậm.
- Hạt đậu.
- Đậu phộng.
- Hạt hướng dương.
- Các loại ngũ cốc.
- Gan.
Men gan cao nên kiêng gì?
Chế độ ăn uống thiếu khoa học là một trong những nguyên nhân khiến men gan tăng cao. Do đó, để ổn định và làm giảm men gan, phục hồi tế bào gan bạn nên bổ sung các thực phẩm lành mạnh. Đồng thời, nên hạn chế hoặc kiêng hoàn toàn một số thực phẩm, đồ uống sau đây:
Tuyệt đối không uống rượu bia
Rượu bia là nguyên nhân hàng đầu gây ra các bệnh lý về gan như men gan cao, xơ gan, suy gan, ung thư gan. Tuyệt đối không nên dùng rượu bia và các thức uống có chứa cồn khi gan đang bị tổn thương và suy giảm chức năng.
Cồn và ethanol trong loại thức uống này có thể khiến tế bào gan tích trữ chất béo triglyceride và gây men gan tăng cao. Thực tế cho thấy, hầu hết các trường hợp xơ gan, suy gan mãn tính đều có thói quen uống rượu bia, hút thuốc lá và do môi trường ô nhiễm, tiếp xúc với nhiều hóa chất. Do đó, để đảm bảo sức khỏe của bản thân, giảm nồng độ men gan trong máu bạn cần kiêng tuyệt đối rượu bia và các đồ uống chứa cồn khác.
Thức ăn nhiều dầu mỡ
Dung nạp thức ăn nhiều dầu mỡ có thể cung cấp một lượng chất béo triglyceride cho cơ thể, gan sẽ chuyển hóa chất béo này thành năng lượng dự trữ ở các tế bào mỡ. Khi ăn quá nhiều thực phẩm giàu chất béo làm tăng lượng chất béo triglyceride trong gan và khiến men gan tăng cao và gây ra các bệnh lý khác như gan nhiễm mỡ, đột quỵ, bệnh lý về tim mạch. Do đó, bạn nên hạn chế loại thức ăn này vào thực đơn ăn uống hàng ngày. Khi chế biến thức ăn hãy ưu tiên dưới dạng hấp, luộc.
Đường và gia vị cay nóng
Đồ ăn chứa nhiều đường và gia vị cay nóng làm tăng áp lực lên gan, khiến men gan tăng lên nhanh chóng. Hơn thế nữa, thường xuyên bổ sung nhóm thực phẩm này còn khiến bạn tăng cân, béo phì, tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Hãy tránh xa các thực phẩm như kẹo ngọt, bánh quy, nước hoa quả hoặc đồ ăn chứa nhiều tiêu, ớt…
Hạn chế dùng món ăn chứa nhiều muối
Muối là gia vị quen thuộc trong gian bếp và được sử dụng trong hầu hết các món ăn. Bên cạnh tác dụng cân bằng hương vị, muối còn giúp bổ sung điện giải, điều hòa huyết áp. Tuy nhiên, sử dụng quá nhiều muối có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đối với sức khỏe, đặc biệt là hoạt động tiêu hóa.
Theo một số nghiên cứu cho thấy, dùng các thực phẩm có chứa quá nhiều muối làm tăng áp lực lên gan khiến chúng bị ứ đọng, tích trữ chất lỏng, chất béo và tăng nguy cơ mắc gan nhiễm mỡ. Ngoài ra, muối còn gây phù nề ở người bệnh bị xơ gan, dẫn tới biến chứng hôn mê gan và tử vong.
Măng tươi
Tuy là món ăn được nhiều người yêu thích nhưng lại là thực phẩm gây độc cho gan và ảnh hưởng xấu tới sức khỏe tổng thể. Hàm lượng chất cyanide có trong măng tươi có thể biến đổi thành axit cianhydric dưới tác động của các enzyme tiêu hóa. Và loại axit này là chất này cực độc đối với cơ thể, nhất là tế bào gan.
Thường xuyên ăn măng tươi có thể thúc đẩy tốc độ phá hủy nhu mô gan, gây suy giảm chức năng gan nghiêm trọng và tăng men gan trong máu. Chúng còn gây đau nhức khớp, kích thích triệu chứng của bệnh trào ngược dạ dày và viêm loét dạ dày tá tràng. Do đó, nếu bị men gan cao bạn nên loại bỏ loại thực phẩm này ra khỏi thực đơn ăn uống nhé.
Hạn chế dùng thịt đỏ
Thịt đỏ như thịt bò, thịt dê, thịt nguội… tuy là nguồn cung cấp khoáng chất và protein dồi dào nhưng lại chứa nhiều chất béo bão hòa có thể làm tăng áp lực lên gan. Đặc biệt là những trường hợp gan đang bị tổn thương.
Thông thường, các enzyme trong gan dễ dàng phá vỡ và chuyển hóa protein trong thịt đỏ. Nhưng khi gan bị tổn thương, cơ quan này thường gặp khó khăn trong quá trình chuyển hóa đạm từ các loại thịt đỏ. Tình trạng này dẫn tới dư thừa protein trong máu khiến cơ thể mệt mỏi, giảm sức khỏe và ảnh hưởng chức năng não bộ.
Do đó, người bị men gan cao hoặc đang gặp các vấn đề khác về gan nên hạn chế dùng thịt đỏ. Thay vào đó, hãy bổ sung protein từ các loại thịt trắng như cá, gà hoặc các thực phẩm có nguồn gốc thực vật như nấm, đậu nành, đậu phộng, đậu lăng, đậu gà, yến mạch, tảo biển…
Hạn chế dùng nước ngọt có gas
Đồ uống có ga chứa hàm lượng đường cao làm tăng nguy cơ tiểu đường, cao huyết áp và các vấn đề về gan như gan nhiễm mỡ, xơ gan, ung thư gan… Khi dung nạp các thực phẩm này vào cơ thể, đường trong nước ngọt có ga nhanh chóng làm tăng đường huyết. Lúc này, gan bắt buộc phải chuyển hóa đường thành chất béo nhằm ổn định đường huyết và bảo vệ cơ thể.
Xem thêm thông tin: Men gan cao nên uống thuốc gì?
Lưu ý khi ăn uống cho người men gan cao
Ngoài việc chọn các loại thực phẩm, đồ uống nên và không nên dùng, người bị men gan cao nên chú ý một số vấn đề khi ăn uống như:
- Nên ăn uống điều độ, lựa chọn đa dạng nhóm thực phẩm trong thực đơn ăn uống của bạn.
- Tránh ăn uống quá mức gây thừa cân, béo phì. Thay vào đó, chỉ cung cấp đủ năng lượng và dưỡng chất cần thiết cho cơ thể.
- Không nên kiêng khem quá mức hay chỉ bổ sung một vài nhóm thực phẩm cố định. Thói quen này có thể khiến cơ thể thiếu hụt vi chất dinh dưỡng khiến cơ thể mệt mỏi, làm tăng tốc độ tổn thương tế bào, đặc biệt là ở những trường hợp men gan tăng do siêu vi.
- Ăn chậm nhai kỹ, ăn chín uống sôi để hạn chế các vấn đề về tiêu hóa đồng thời giúp hỗ trợ phục hồi tế bào gan, giảm men gan và cải thiện sức khỏe.
- Thay đổi các thói quen xấu như hút thuốc lá, thức khuya, tiếp xúc với hóa chất, bụi bẩn, các loại độc tố, lạm dụng thuốc…
- Tập thể dục đều đặn mỗi ngày hỗ trợ giảm men gan và tăng cường sức khỏe tổng thể. Kết hợp luyện tập cùng ăn uống khoa học có thể kiểm soát nồng độ men gan trong một thời gian ngắn.
